Modelontwikkeling: relevante in vitro en in vivo modellen vormen de basis van het preklinisch onderzoek
In het Lab Neurochirurgie besteden we veel aandacht aan de ontwikkeling van relevante tumormodellen die (aspecten van) de biologie en het klinisch beeld van het glioom zo nauwkeurig mogelijk nabootsen. Deze modellen vormen de basis van het preklinisch onderzoek waarin nieuwe of beschikbare medicijnen, oncolytische virussen, targeted drugs (inhibitors), chemo- en radiotherapie, en combinaties van al deze middelen worden onderzocht.
Zo hebben we een tumorbank opgebouwd waarin inmiddels ruim 500 patiënt-afkomstige glioomcelkweken opgeslagen zijn. Hiervoor vervoeren we, met toestemming van de patiënt, vers tumormateriaal dat bij operaties vrijkomt direct naar het lab. Daar isoleren, kweken en karakteriseren wij de tumorcellen uit het weefsel onder andere op DNA- of RNA-niveau. De tumor dissociatie- en kweekprotocollen zijn zo geoptimaliseerd dat van meer dan 95% van de glioblastomen een succesvolle kweek kan worden opgezet waarvan de groei en genetische stabiliteit gewaarborgd zijn. Binnen de tumorcelbank is het overgrote deel van de beschreven glioomsubtypen vertegenwoordigd. Met deze bijzondere collectie aan glioomcelkweken kunnen we (combinaties van) middelen op grote series van gliomen testen met het doel om moleculaire eigenschappen van de tumoren te koppelen aan gevoeligheid voor een bepaalde behandeling (zie Geneesmiddelscreening).
Voor een klein deel van de gliomen, met name de laaggradige gliomen, kunnen we vaak geen succesvolle kweek krijgen. Voor deze tumoren ontwikkelen we alternatieve kweekmethoden waarbij de cellen niet als monolaag worden gekweekt, maar als driedimensionale bolletjes of plakjes een tijdje in leven worden gehouden.
Verder zijn patiënt-afkomstige kweekmodellen van tumorcellen met immuuncellen in ontwikkeling. Deze kunnen worden ingezet om inzicht te krijgen in de effecten van behandelingen op tumor-geassocieerde immuuncellen.
Wanneer uit bovengenoemde geneesmiddelscreenings veelbelovende behandelingen naar voren komen, vindt verdere validatie plaats in vivo. Hiertoe hebben we, ook op basis van patiënt-afkomstig tumormateriaal, verschillende intracraniële muismodellen ontwikkeld die het spectrum van glioomsubtypen vertegenwoordigen. Daarnaast gebruiken we voor de immuungerelateerde onderzoeksprojecten (zie Biologische medicijnen en immuunrespons) in vivo modellen op basis van een muisglioomcellijn.
